শব্দৰ সমদল

ড০ প্ৰণৱজ্যোতি ডেকাৰ প্ৰবন্ধত যৌগিক আৰ মিশ্ৰ বাক্যৰ আধিপত্য বেছি যদিও ভাৱ আৰু বক্তব্যৰ অভিনৱত্বৰ বাবে বাক্যসমূহে ৰচনাৰ গতিশীলতাত এক মৌলিক মাত্ৰা প্ৰদান কৰে৷ তীক্ষ্ন আৰু পৰিমিত ব্যংগ তেখেতৰ প্ৰবন্ধৰ আন এটি বৈশিষ্ট্য৷ তাৰ লগতে ৰহণ চৰায় বিষয়বস্তু বিশ্লেষণৰ প্ৰতি তেখেতৰ অপ্ৰচলিত মনোভংগীটোৱে৷ ‘পৰমেশ্বৰ আছে নে নাই?’ শীৰ্ষক গ্ৰন্থখনত সন্নিৱিষ্ট হোৱা তেৰটা প্ৰবন্ধৰ ভিতৰত ‘ৰাসায়নিক ঈশ্বৰ’ প্ৰবন্ধটো এটি উল্লেখনীয় প্ৰবন্ধ৷ আলোচনা অনুসৰি, ঈশ্বৰ-সম্পৰ্কীয় ধাৰণাটো মগজু-সৃষ্ট এক ৰাসায়নিক প্ৰক্ৰিয়া৷ গ্ৰন্থত সন্নিৱিষ্ট হোৱা প্ৰায়কেইটা আলোচনাতেই জীৱ-বিজ্ঞান, নৃতাত্বিক, ভৌগোলিক, অথবা স্নায়ুবিজ্ঞানৰ দৰে বিষয় প্ৰভাৱ দেখা গৈছে৷ অৱশ্যে ধৰ্ম আৰু বিৱৰ্তন-সম্পৰ্কীয় কিছুমান তুলনামূলক পৰ্যায়ৰ আলোচনা খৰতকীয়া হৈছে৷ বিশেষকৈ ‘নিয়েণ্ডাৰথেল’ প্ৰজাতিৰ কিছুমান বিতৰ্কিত তথ্যৰ আলোচনা অধিক দীঘলীয়া হোৱাৰ থল আছিল৷  এইটোৰ দৰে বাকীকেইটা প্ৰবন্ধও অৱশ্য-পঠনীয়৷ বিশেষকৈ, ক’লা হীৰা-বগা হীৰা, গল্প সাহিত্যত সত্য, ‘ঈশ্বৰ বনাম বিজ্ঞান’ প্ৰবন্ধকেইটাই পঢ়ুৱৈক চিন্তাৰ খোৰাক যোগাব৷ ড০ ডেকাৰ দ্বিতীয়খন গ্ৰন্থত প্ৰবন্ধৰ সংখ্যা আঠটা৷ তেখেতৰ মতে,

  বিফলতাৰ প্ৰতি এজন মানুহে কিদৰে সঁহাৰি জনায়, মূলতঃ সেইটো ধাৰণাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি মানুহৰ মানসিকতাক দুটা বিভাগত ভাগ কৰা হৈছে৷ এটা হৈছে ‘স্থায়ী’ বা ‘স্থিৰ’ মানসিকতা আৰু আনটো হৈছে ‘বিকাশসূচক’ মানসিকতা৷ স্থিৰ মানসিকতাৰ মানুহে নিজৰ বুদ্ধিমত্তা আৰু প্ৰতিভাক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে আৰু বিফলতাৰ সমুখীন হ’লে প্ৰতিভাৰ অভাৱত হোৱা বুলি ভাবে৷ এইসকল মানুহে সোনকালেই ভাগি পৰাৰ, হতাশগ্ৰস্ত আৰু অস্থিৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে৷ হয়তো তেওঁলোকে কামটো কৰিবলৈও এৰি দিব পাৰে৷ আনহাতে বিকাশশীল মানসিকতাৰ মানুহে ভাবে যে, যিকোনো কামেই প্ৰয়াস, প্ৰচেষ্টা আৰু পৰিশ্ৰমৰ জৰিয়তে সম্পন্ন কৰিব পাৰি৷ বিফলতাৰ সম্ভাৱনা থাকিলেও তেওঁলোকে কামটো কৰিবলৈ এৰি নিদিয়ে৷ ‘স্মাৰ্ট’ বা প্ৰকৃতিপ্ৰদত্ত ‘প্ৰতিভা’ৰ ওপৰত তেওঁলোক নিৰ্ভৰশীল নহয়৷ সেইবাবে ‘স্মাৰ্টনেছ’ বৰ্তাই ৰখা অতিৰিক্ত চাপটোৰ পৰাও তেওঁলোক মুক্ত৷ এইসকল মানুহৰ জীৱন মোটামুটিভাৱে ‘চাপমুক্ত’ আৰু ‘সফল’৷ এইয়া হৈছে মনোবিজ্ঞানী কেৰ’ল ডুৱেকৰ ধাৰণা৷ তেওঁ ১৯৯৮ চনত এটা গৱেষণা সম্পন্ন কৰিছিল৷ গৱেষণাৰ মতে, ল’ৰা-ছোৱালীক ‘স্মাৰ্টনেছ’ৰ পৰিৱৰ্তে পৰিশ্ৰমৰ প্ৰশংসা কৰিলে তেওঁলোক ভৱিষ্যতৰ কাম এটা কৰিবলৈ অধিক অনুপ্ৰাণি